मोगरपाडा मेट्रो डेपो: मुंबईच्या मेट्रो नेटवर्कसाठी एक ऐतिहासिक टप्पा
महाराष्ट्रातील ठाणे जिल्ह्यातील मोगरपाडा येथे मुंबईचा सर्वात मोठा मेट्रो डेपो उभारला जाणार आहे. मुंबई महानगर प्रदेश विकास प्राधिकरणाने (MMRDA) जाहीर केले आहे की त्यांनी या भागात 174 हेक्टर जमीन ताब्यात घेतली आहे. या डेपोमुळे मेट्रो लाईन 4, 4A, 10 आणि 11 या चार प्रमुख मार्गांसाठी एकत्रित सुविधा उपलब्ध होणार आहेत.
MMRDA ने सांगितले की 13 जून 2025 रोजी अधिकृत “Notice to Proceed” जारी करण्यात आला असून, बांधकाम तात्काळ सुरू होणार आहे. ही जमीन ऑक्टोबर 2023 मध्ये झालेल्या शासकीय निर्णयानुसार “जशी आहे तशी” तत्त्वावर हस्तांतरित करण्यात आली आहे.
या चारही मेट्रो मार्गांसाठी सविस्तर प्रकल्प अहवाल (DPR) दिल्ली मेट्रो रेल कॉर्पोरेशन (DMRC) ने तयार केला होता. त्यांनी मोगरपाडा येथे एकत्रित डेपो उभारण्याची शिफारस केली होती, जेणेकरून कार्यक्षमतेत वाढ आणि समाकलन सुलभ होईल.
मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस म्हणाले, “मोगरपाडा येथील जमिनीचे MMRDA कडून वेळेत संपादन हे मुंबईच्या मेट्रो नेटवर्कसाठी एक ऐतिहासिक पाऊल आहे. हा डेपो ऑपरेशनल कार्यक्षमता, लाईन दरम्यान सहज जोडणी आणि प्रवाशांसाठी चांगल्या सुविधांचे केंद्र बनेल.”
MMRDA ने जाहीर केले की पारदर्शकतेच्या दृष्टीने 22 जानेवारी आणि 7 फेब्रुवारी 2025 रोजी महाराष्ट्राचे परिवहन मंत्री प्रताप सरनाईक आणि ठाणे जिल्हाधिकारी यांच्या अध्यक्षतेखाली जनसुनावण्या घेण्यात आल्या. शेतकऱ्यांच्या समस्या सविस्तर समजून घेतल्या गेल्या आणि त्यानंतर 198 ऑफर पत्रे (167 पट्टाधारक आणि 31 अतिक्रमणधारक) वितरित करण्यात आली.
एक मास्टर लेआउट तयार करण्यात आला असून 18 मीटर रुंद मुख्य रस्ते आणि 12 मीटर रुंद अंतर्गत रस्त्यांची सुविधा असेल. विकसित भूखंड 36 महिन्यांच्या आत देण्यात येणार आहेत.
उपमुख्यमंत्री आणि MMRDA चे अध्यक्ष एकनाथ शिंदे म्हणाले, “हा प्रकल्प केवळ पायाभूत सुविधा नसून, समावेशी विकास, वाढलेली मोबिलिटी आणि शाश्वत प्रगतीचे प्रतीक आहे.”
मोगरपाडा डेपोची वैशिष्ट्ये:
- जड देखभालीसाठी 10 वर्कशॉप लाईन्स
- दैनिक तपासणीसाठी 10 निरीक्षण लाईन्स
- गाड्या रात्री ठेवण्यासाठी 64 स्टेबलिंग लाईन्स
- रोलिंग स्टॉकच्या चाकांचा प्रोफाइलिंग करणारा अंडरफ्लोअर व्हील लेथ
- स्वयंचलित आणि हेवी ड्युटी ट्रेन वॉश सिस्टम्स
- ब्लो-डाऊन प्लांट – अंडरफ्रेम व रूफटॉप उपकरणे साफ करण्यासाठी
- CMV वर्कशॉप – कॅटनरी वाहनांची देखभाल व स्टेबलिंग
- डेपो कंट्रोल सेंटर (DCC) आणि प्रशिक्षण कक्ष
- डेपो कर्मचाऱ्यांसाठी निवास व्यवस्था
- उपकरणांची उचल व अदलाबदल करून पूर्णपणे चाचणी घेतली जाईल
या डेपोमुळे मेट्रो लाईन 4, 4A, 10 आणि 11 साठी अखंड, सुरक्षित व दर्जेदार सेवा सुरू ठेवण्यास मदत होईल. नॉन-ऑपरेशनल वेळेत गाड्या स्टेबल करून पीक अवर्समध्ये त्या सज्ज ठेवता येतील. या डेपोमध्ये सर्व गाड्यांची नियमित देखभाल आणि जड तपासणी केली जाईल.
MMRDA चे महानगर आयुक्त डॉ. संजय मुखर्जी म्हणाले, “मोगरपाडा डेपो म्हणजे केवळ एक प्रकल्प नाही, तर विकास आणि सन्मान एकत्र करणारे एक सामूहिक यश आहे. स्थानिक शेतकरी समुदायाने दाखवलेले विश्वास आणि सहकार्य या प्रकल्पाला खरी अर्थपूर्णता देतात.”